زردی در نوزاد تازه متولد شده چیست؟

زردی نوزاد اغلب در روزهای اول تا یک هفته از تولد نوزاد ظاهر می‌شود و بعد با رعایت نکات درمان زردی کاهش میابد. زردی نوزاد جای نگرانی ندارد اما باید پیگیر درمان زردی نوزادتان باشید. چون باعث می‌شود زردی نوزاد به جای کاهش افزایش بیایید. در این مقاله ما می‌خواهیم بررسی کنیم که دلیل زردی نوزاد تازه متولد شده چیست؟ و چرا زردی نوزاد پیش می‌آید برای اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید.

زردی نوزاد چگونه به وجود می آید؟

 زردی در نوزاد تازه متولد شده اغلب به دلیل عدم دفع بیلی‌روبین در خون می‌باشد. بیلی‌روبین ماده‌ای زرد رنگ که حاصل تخریب گلبول‌های قرمزی که، عمرشان به پایان رسیده است. زمانی که نوزاد به دنیا نیامده، وظیفه دفع بیلی روبین بر عهده جفت جنین و کبد مادر است. پس از تولد بدن نوزاد باید بیلی روبین را از طریق ادرار و مدفوع (کلیه‌ها و روده) دفع کند. زردی نوزاد به دو دسته تقسیم می‌شود:

زردی فیزیولوژیک نوزاد: زردی نوزاد طبیعی و بی‌خطر است. که معمولأ در ایام اولیه پس از تولد نوزاد به وجود می آید این نوع زردی بخاطر افزایش سطح بیلی روبین در خون نوزاد ایجاد می‌شود. زمانی که نوزاد به دنیا می‌آِید، چون  هنوز اعضای بدنش کامل رشد نکرده است از جلمه کبد و کلیه که نقش مهمی در دفع بیلی روبین دارد. برای همین نمی‌تواند بیلی روبین را از طریق ادرار و مدفوع دفع کند که باعث زردی می‌شود.

زردی ناشی از عوامل مختلف:

زردی نوزاد ممکن است از عوامل مختلفی باشد. برخی از این عوامل شامل:

• عفونت‌ها
• گروه خونی متفاوت مادر و نوزاد
• رفلاکس نوزاد
• مشکلات کبدی نوزاد
• عوامل ژنتیکی
• عوامل محیطی مانند مصرف الکال و دخانیات مصرف دارو مخصوصا از زمان بارداری
• شیر مادر( تغذیه مادر بسیار مهم است برای کاهش زردی نوزاد)

زردی در نوزاد تازه متولد شده تا چه اندازه شایع است؟

زردی در نوزاد تازه متولد شده مسئله نگران کننده‌ای نیست، و در صورت رسیدگی به موقع و توجه به دستورات پزشک اغلب بدون ایجاد مشکل خاصی برطرف می‌شود. زردی نوزاد یکی از شایع‌ترین وضعیت‌ها در میان نوزادان تازه متولد شده است. تخمین زده شده که از هر ۱۰ نوزاد، ۶ نوزاد دچار زردی می‌شوند. همچنین، از هر ۱۰ نوزاد زودرس ۸ نوزاد به زردی مبتلا می‌شوند.

اما از هر ۲۰ نوزاد، سطح بیلی‌روبین تنها در یک نوزاد به قدری بالا می‌رود که نیاز به درمان پیدا می‌کند. به دلایل نامشخصی، شیردهی خطر ایجاد زردی در نوزاد را افزایش می‌دهد و این نوع زردی می‌تواند یک ماه یا حتی بیشتر، طول بکشد.

آیا شیرمادر باعث ایجاد زردی نوزاد تازه متولد شده می‌شود؟

بعضی از نوزادان در چند هفته‌ی اول بعد از تولد دچار زردی به نام “زردی شیر مادر” می‌شوند، تغذیه نوزاد با شیر مادر باعث ایجاد زردی نمی‌شود، اما شیر مادر ممکن است حاوی موادی باشد که باعث تشدید زردی نوزاد شود، به همین علت اغلب پزشکان حین زردی  شدید استفاده از شیر خشک راه توضیه می‌کند.

این مسئله معمولاً در حدود هفت تا یازده روزگی ایجاد می‌شود و نوزاد شما ممکن است به‌خوبی شیر بخورد و وزن طبیعی داشته باشد، اما بعضی مواد در شیر مادر وجود داشته که با توانایی کبد نوزاد برای دفع بیلی‌روبین تداخل دارند. این مسئله اغلب همراه با زردی فیزیولوژیک اتفاق می‌افتد و می‌تواند برای چندین هفته یا حتی چند ماه ادامه یابد.

زردی شیر مادر در نوزادانی که فقط از شیر مادر تغذیه می‌کنند بسیار معمول است اما به ‌طور کلی برای نوزادتان خطرناک نمی‌باشد. ولی تغذیه مادر نقش مهمی دارد و باید رعایت شود. اگر میزان بیلی‌روبین نوزاد شما بیش از حد بالا باشد، پزشک ممکن است توصیه کند که برای یک یا دو روز شیردهی را متوقف کنید. شما می‌توانید با دوشیدن پستان‌ها به حفظ شیر در طول این زمان کمک کنید و هنگامی که سطح بیلی‌روبین کاهش یافت، دوباره شیردهی را آغاز نمایید.

زردی در نوزاد تازه متولد شده چقدر طول می‌کشد از بین برود؟

علائم زردی نوزاد معمولا به مدت ۲ هفته در نوزادانی طول می‌کشد که شیر خشک مصرف می‌کنند. نوزادانی که شیر مادر مصرف می‌کنند، بیشتر از ۲ تا ۳ هفته درگیر این وضعیت خواهند بود. اگر زردی بیشتر از ۳ هفته طول بکشد، نیاز به مراجعه به پزشک و بررسی این وضعیت به طور جدی‌تر پیش می‌آید. اما جای نگرانی نیست معمولا تا رسیدن نوزاد به دو هفتگی به صورت خود به خودی درمان برطرف می‌شود.

چگونه زردی در نوزاد تازه متولد شده درمان می‌شود؟

زردی خفیف و نه‌ چندان جدی معمولأ بدون نیاز به درمانی خاص بهبود پیدا می‌کند. در واقع بعد از تکامل کبد و کلیه ، مشکل خودبه‌خود حل می‌شود. اما اگر سطح بیلی‌روبین بالاتر از حد طبیعی برای نوزادان باشد، باید درمان شروع شود. برای درمان زردی، نوزاد را زیر یک نوع نور فلوئورسنت (ماورای بنفش) قرار می‌‌دهند که این روش فتوتراپی نامیده می‌شود.

لازم به ذکر است که در این روش نوزاد باید کاملاً عریان باشد، اما چشم‌ها و قسمت تناسلی او باید پوشیده باشند. مشابه تصویر بالا، پوست نور را به خود جذب می‌کند و نور باعث تجزیه بیلی‌روبین‌های خون می‌شود. در کنار این دستگاه باید نوزاد مکرر شیر بخوردتا نتیجه بهتری گرفت. و شما می‌توانید با اجاره دستگاه فتوتراپی کودک خود را در منزل درمان کنید. (با مشورت پزشک)

آیا در خانه هم می‌شود زردی در نوزاد تازه متولد شده را درمان کرد؟ چگونه؟

بله، درمان زردی خفیف نوزاد در خانه نیز امکان پذیر است. اما باید با پزشک خود مشورت کنید. 5 مورد از این روش‌های درمانی را در زیر معرفی کردیم:

• شیر دادن به نوزاد به طور مرتب
• استفاده از پتوی مخصوص
• استفاده از شیر خشک
• تغذیه مادر برای درمان زردی نوزاد
• استفاده از لامپ مهتابی در درمان زردی نوزاد

علائم زردی در نوزاد تازه متولد شده چیست؟

اگر نوزاد شما زردی داشته باشد، رنگ پوست او کمی به رنگ زرد متمایل می‌شود. زردی پوست معمولأ در سر و صورت شروع می‌شود و سپس به قفسه‌ی سینه و روی شکم، گسترش می‌یابد. در بعضی از نوزادان، زردی به دست و پاها نیز می‌رسد اگر پوست را با انگشت فشار دهید، زردی پوست بیشتر خودش را نشان می‌دهد این مشکل می‌تواند در جاهای دیگر بدن نیز خودش را نشان دهد. این بخش‌ها عبارتند از:

• در سفیده‌ی چشمان
• کف دستان
• کف پاها
• درون دهان

عوارض زردی در نوزاد تازه متولد شده؟

زردی در نوزاد تازه متولد شده دارای 6 عارضه است، مانند:

• گریه با صدای بلند
• تب
• خواب‌آلود بودن
• بی‌اشتها بودن یا غذا نخوردن
• ادرار زرد تیره (ادرار نوزاد تازه متولد شده باید بی‌رنگ باشد)
• مدفوع کم رنگ (مدفوع نوزاد تازه متولد شده باید زرد یا نارنجی باشد)

پس از مشاهده مواردی که بالا گفته شد حتما باید به پزشک مراجعه فرمایید.

9 عواملی که باعث ایجاد زردی در نوزاد تازه متولد می شود؟

1.دوقلویی و چند قلویی

2.سابقه زردی در فرزندان قبلی

3.عدم دریافت کافی شیر مادر در روزهای اول زندگی

4.نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت

5.نوزادی که بدنیا می‌آید بجز در موارد خاص در 24 ساعت اول زندگی زردی ندارد، از روز دوم تولد به بعد نوزاد بتدریج زرد می‌شود، تا اینکه در نوزادان رسیده و وزن تولد بالای 2500 گرم درروز 5-3 تولد و درنوزادان نارس و وزن کمتر از 2500 گرم در روز 7-5 تولد به حداکثر مقدار خود می‌‌رسد و پس از آن بتدریج زردی نوزاد کاهش می‌یابد.

6.نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می آیند. برخی از نوزادان در 7ماهگی و 8ماهگی به صورت نارس به دنیا می‌آیند، و به دلیل کامل نشدن تمام اجزا بدن و ضعیف بودن آن‌ها به احتمال زیاد دچار زردی خواهند شد. در نوزادان نارس زردی دیرتر ولی شدیدتر از نوزادان رسیده بالا می‌رود و عوارض ناشی از آن در نوزادان نارس بیشتر از نوزادان رسیده است لذا زردی نوزادان نارس توجه بیشتری لازم دارد.

7.از لحاظ علمی زردی به دلیل از بین رفتن گلبول‌های قرمز و عدم توانایی بدن نوزاد در دفع آن (به دلیل نارسایی کبد) و تجمع آن در زیر پوست اتفاق می‌افتد و در بیشتر مواقع نیز در چند روز آینده بعد از تولد این گلبول‌های قرمز که با نام بیلی روبین نیز شناخته می‌شوند توسط کبد دفع خواهند شد.

8.از دیگر دلایل زردی نوزاد به دلیل ناسازگار بودن گروه خونی نوزاد و مادر می باشد.به طور مثال اگر گروه خونی مادر o باشد ولی گروه خونی فرزند A و یا B باشد احتمال دارد نوزاد دچار زردی شود.

9.از دیگر دلایل زردی نوزاد می‌توان به وجود عفونت و یا اختلال در تیروئید در نوزاد اشاره کرد که در صورت مشاهده چنین مواردی باید هرچه سریع‌تر نوزاد را تحت درمان قرار بگیرد.

آیا امکان جلوگیری از زردی نوزاد در حین بارداری وجود دارد؟

• انجام آزمایش خون Rhدر دوران بارداری
• تشخیص کمبود آنزیم های مختلف
• کاهش احتمال زایمان زود هنگام
• برای جلوگیری از زردی جنین از مواد مضر در بارداری استفاده نکنید.(مصرف الکل، قلیان و..)
• از تغذیه نامناسب در بارداری استفاده نکنید.(غذاها با ادویه تند، غذاهای پرچرب)

آیا بعد از تولد نوزاد می‌توان مانع از بروز زردی شویم؟

تغذیه با شیر مادر در ساعات اول تولد و پس از آن به صورت مکرر و کافی به نوزاد کمک می‌کند، تا از طریق مدفوع بیلی‌روبین را دفع و همچنین انرژی لازم را برای عملکرد کبد در اختیار بدن نوزاد قرار دهد. والدین باید توجه کنند رنگ مدفوع نوزاد باید از سبز به زرد تغییر کند.

کلام آخر

زردی نوزاد یک مشکل شایع پس از تولد است که معمولاً در مدت زمان کوتاهی خودبه‌خود بهبود می‌یابد. پس اگر شما هم جزو مادرانی هستید که نوزاد شما دچار این عارضه شده است و یا در حال حاضر باردار هستید و منتظر به دنیا آمدن فرزند خود می‌باشید، باید این را در نظر داشته باشید که صبور و خونسرد بودن اولین و مهمترین قدم برای درمان نوزاد شما خواهد بود و در کنار آن نیز مراجعه به موقع به دکتر و انجام دقیق توصیه‌های پزشکی می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

سوالات متداول

چه مدت طول می‌کشد که زردی چشم نوزاد از ببین برود؟

در بیشتر موارد، زردی در عرض 2 تا 3 هفته از بین می رود. زردی که بیش از 3 هفته ادامه یابد ممکن است نشانه بیماری دیگری باشد.

چگونه متوجه شویم که زردی نوزاد بهتر شده است؟

در بیشتر موارد ، زردی در عرض 2 تا 3 هفته از بین می‌رود. زردی که بیش از 3 هفته ادامه یابد نشانه بیماری دیگری است.

چقدر طول می‌کشد تا زردی نوزاد ببین برود؟

زردی معمولا به طور خود به خود اگر خفیف باشد معمولا بعد از 2 هفته از بین می‌رود. اما در برخی از نوزادانی که زردی شدید دارند ممکن است زردی بیش از 2 تا 3 هفته ادامه داشته باشد. اگر زردی بیشاز 3هفته زمان برد به پزشک مراجعه کنید. البته زردی نوزاد به علائم مختلفی بستگی دارد.